»  روشهای مطالعه و آمادگی برای کنکور

آنچه پیش روی شماست حاوی یك روش برنامه ریزی برای مطالعه و بویژه آمادگی برای كنكور است. این روش ممكن است با آنچه در ذهن شماست و یا روشهای ابتدایی مرسوم برنامه ریزی فردی تفاوتهای زیادی داشته باشد، اما پس از مطالعه آن درمی یابید كه كاملاً عملی و مفید بوده و تمام جوانب یك یادگیری مطلوب را داراست. در این روش با استفاده از دقیق ترین دستاوردهای روانشناسی یادگیری می توانید به بهترین شكل از توان و استعداد خود بهره بگیرید.

اصول اساسی

۱ - این روش بیشتر به گذشته توجه دارد. چون ابتدا باید امكانات خود را بشناسید و برای این كار هم باید به گذشته توجه كنید. بدون شناخت دقیق توانایی هایتان نمی توانید الگو و برنامه واقع بینانه ای برای آینده تدوین نمایید.

اغلب برنامه های آموزشی از پیش تعیین شده كه شما و یا حتی افراد با تجربه تر برای روزها و هفته های بعد تنظیم می كنید، هرگز اجرا نمی شود. زیرا این برنامه ها همگی یك اشكال اساسی دارند آنها برمبنای تواناییها و امكانات واقعی شما استوار نشده اند. معمولاً این برنامه ها خوش بینانه و بلندپروازانه تنظیم می شوند. ما نمی توانیم برنامه مطالعه و زندگی خود را فقط براساس آرزوها و تمایلات خودمان تنظیم كنیم. متأسفانه در ۹۹ درصد موارد حدس شما از تواناییهای خودتان خوش بینانه است. به همین دلیل معمولاً ارزیابی شخصی دو برابر واقعیت است.

۲ - برنامه هر كس مخصوص خود او و با دیگری متفاوت است. هر كس در زمینه بهره هوشی، پایه درسی، نقاط قوت و ضعف درس، اهداف آموزشی، عادات و روشهای مطالعه، محیط و شرایط زندگی و تحصیل و میزان اعتماد به نفس با دیگران متفاوت است و برای هر فرد باید برنامه ای متناسب با ویژگیهای خاص خود تنظیم گردد. الگوبرداری از كارهای دوستانی كه موفق بوده اند نیز چندان مفید نیست. چه بسا كاری كه برای كسی بسیار مفید و مؤثر است برای دیگران كاملاً مضر باشد.

۳ - واحد زمانی این برنامه یك هفته است. یكی از عواملی كه باعث اجرا نشدن برنامه های درسی می شود تنظیم برنامه به صورت ساعت به ساعت یا روز به روز است. در حالی كه در زندگی واقعی ما عوامل بسیاری وجود دارند كه موجب می شوند ما نتوانیم هر روز در ساعت معین همان كاری را كه می خواهیم انجام دهیم، ولی می توانیم این ضعف را در روزهای بعد جبران كنیم. به همین دلیل یك هفته واحد زمانی مناسبتری برای برنامه ریزی است.

اگر ما در طول یك هفته رفتار خود را بررسی كنیم بهتر می توانیم به عدم تعادلهای كار خود پی ببریم و افراط و تفریطها را در كار خود بشناسیم هنگامی كه ساعات مطالعه دروس مختلف را در طول یك هفته جمع می كنیم متوجه می شویم كه درسی را بیشتر یا كمتر از اندازه لازم مطالعه كرده ایم. هر كس اگر به حال خود گذاشته شود كاری را انجام می دهد كه بیشتر به آن علاقه دارد، همچنین هنگام درس خواندن بیشتر به مطالعه دروسی می پردازد كه در آن موفق تر بوده و نمره كمتری كسب كرده است. باید هر درس را به اندازه اهمیت همان درس و به طور متعادل مطالعه نماییم، و با توجه به قدرت و ضعف مان در آن درس ساعات مطالعه آن را تنظیم نماییم.

۴ - نقش فعال و خلاق در برنامه ریزی متعلق به شماست. هیچ كس به اندازه شما دلسوز و نگران سرنوشت شما نیست و هیچ كس به اندازه شما از جزئیات كار شما آگاه نیست. در این روش شما می توانید ابتكارات و خلاقیتهای خود را ابراز نمایید. این خود شما هستید كه فعالترین نقش را در برنامه ریزی آموزشی تان دارید. مهم برخورد خلاقانه شما با برنامه ریزی است كه خودتان انجام می دهید.

۵ - رقیب اصلی شما خودتان هستید. رقیب شما دیگران نیستند، شما در طول سال جاری باید با خودتان مسابقه بدهید. باید هر روزتان از روز قبل و هر هفته تان از هفته قبل بهتر و موفق تر باشد.

سال گذشته از چند درصد توانایی خود استفاده كرده اید؟ متأسفانه بخش قابل توجهی از توانایی های ما به هدر می رود و ما بدون آن كه به این موضوع توجه كنیم، در پی رقابت و مسابقه با دیگران هستیم سالم ترین، صحیح ترین و موثرترین نوع رقابت، رقابت انسان با خود است. ما باید دائماً تلاش كنیم قابلیتها و تواناییهای خود را بیشتر و بیشتر متحقق نماییم. برای ارزیابی صحیح از كار خود باید دائماً با خود رقابت كنید و ركوردهای كمی و كیفی به دست آمده را ثبت كنید. اگر شما بدانید این هفته چقدر مطالعه كرده اید حتماً در هفته آینده تلاش خواهید كرد ساعات بیشتری درس بخوانید.

روش اجرایی برنامه ریزی آمادگی كنكور

دفتر برنامه ریزی و رسم جدول مطالعات

یك دفتر صد برگ تهیه كنید. دو سه برگ اول آن را سفید بگذارید. سپس هر دو صفحه مقابل هم را به یك هفته اختصاص دهید. در سمت راست آن جدولی به شرح زیر رسم كنید و سمت چپ آن را كه صفحه ارزیابی و تصمیم نام دارد سفید بگذارید تا نكات ویژه ای را كه بعداً اشاره خواهد شد در آن بنویسید. در صورتی كه در طول سال برنامه آموزشی یا فوق برنامه ای علاوه بر مطالعه درسی و كنكور دارید، در پایان ستون ذكر كنید. (مانند: كلاس، كامپیوتر، زبان، فعالیت ورزشی یا هنری)

اغلب توصیه بر این است كه در سال جاری فعالیت های فوق برنامه خود را به حداقل برسانید یا كاملاً قطع كنید. فعالیتهای ورزشی و هنری در سال جاری، تا حدی كه سبب شادابی جسم و روح شما شود مفید و لازم است. شروع هر هفته را روز شنبه در نظر بگیرید و پایان هفته را روز جمعه، تكمیل جدول را باید از همین امروز شروع كنید و حتی یك روز را هم نباید از دست بدهید. مثلاً اگر امروز دوشنبه است، جدول را از ستون دوشنبه به بعد تكمیل كنید و شروع كار را به تعویق نیندازید لازم نیست تمام خانه های مربوط به دروس مختلف هر روز پر شود زیرا شما نمی توانید تمام دروس را در یك مطالعه كنید. ساعات شروع و پایان مطالعه را لازم نیست بنویسید. زمان مطالعه هر درس از لحظه ای شروع می شود كه شما كتاب را باز می كنید و زمانی خاتمه می یابد كه كتاب را می بندید. كارهای متفرقه ای كه در بین مطالعه انجام می دهید جزو ساعات مطالعه محاسبه نمی گردد و باید از آن كسر شود. منظور از ساعات مطالعه فقط ساعاتی است كه به تنهایی مطالعه می كنید. ساعات مطالعه با معلم خصوصی و یا رفتن به كلاسهای مختلف جزو ساعات مطالعه محسوب نمی گردد. ساعاتی را كه در هفته برای هر درس به كلاس كنكور رفته اید یا معلم خصوصی داشته اید در ستون آخر ثبت نمایید. این كار را یكبار و در پایان هفته انجام دهید.

جمع ساعات مطالعه را در پایان هر روز محاسبه و ثبت كنید، در غیر این صورت ارزش كارتان از بین می رود، زیرا شما باید بدانید هر روز به نسبت روز قبل چه میزان مطالعه كرده اید تا در روز بعد كمیت و كیفیت كارتان را بالاتر ببرید. اگر روزی اصلاً درس نخواندید، در خانه جمع همان ستون با خودكار قرمز یك صفر بزرگ بگذارید. حتی الامكان هر شب برای روز بعد برنامه ای تنظیم كنید و معلوم كنید كه فردا قصد دارید چه دروسی را مطالعه كنید. در ردیف ما قبل آخر ستون جمع، مجموعه ساعات مطالعه هر هفته را ثبت كنید. این عدد برای شما اهمیت زیادی دارد و باید آن را برای هفته بعد به خاطر داشته باشید تا بهتر كار كنید. همچنین میانگین ساعات روزهای هفته نیز برای شما اهمیت زیادی دارد. برای به دست آوردن آن مجموعه ساعات مطالعه هفته را بر هفت تقسیم كنید. از این طریق سعی كنید تا میزان مطالعه هر روز را از میانگین هفته قبل بالاتر ببرید.

صفحه ارزیابی و تصمیم

پس از تكمیل جدول روزانه لازم است به نقد و ارزیابی كارهایتان بپردازید تا اشكالات كارتان را تشخیص داده و برای رفع آن در آینده بكوشید. این ارزیابی را در سه مرحله انجام دهید:

۱ _ پایان هر روز

۲ _ پایان هر هفته

۳ _ پایان هر ماه

نتیجه بررسی ها و همچنین تصمیماتی را كه برای فردا، هفته بعد یا ماه بعد می گیرید در صفحه ارزیابی و تصمیم یادداشت كنید.

عوامل و موارد بررسی شده در صفحه ارزیابی و تصمیم عبارتند از:

۱ _ چقدر مطالعه كرده اید؟

۲ _ آیا مطالعه دروس مختلف متناسب و متعادل بوده است یا خیر؟

۳ _ آیا از بازده كار راضی هستید یا خیر؟

۴ _ اشكال در كجاست؟

به عبارت دیگر ما در بررسی كار مطالعاتی خود به ترتیب به این موضوع توجه می كنیم.

۱ _ كمیت و مقدار كار: در طول روز چند ساعت خوانده اید؟ به جز درس خواندن چه كارهای دیگری انجام داده اید؟ كارهای دیگر تا چه حد ضروری و مفید بوده اند؟ چند ساعت از وقت خود را صرف فعالیت غیردرسی كرده اید؟ چند ساعت از روزتان را هدر داده اید؟

اینها را فقط خودتان می توانید تشخیص دهید. با تشخیص آن سعی كنید فردایتان بهتر از امروز باشد. شما باید خودتان قاضی خود باشید.